ماده ۱۲ قانون زمین شهری و اراضی موات

ماده ۱۲ قانون زمین شهری و اراضی موات

مقدمه

در قانون زمین شهری، انواع زمین‌ها به سه دسته «موات»، «بایر» و «دایر» تقسیم می‌شوند. یکی از اصلی‌ترین مباحث این قانون، تعیین تکلیف و نحوه برخورد با زمین‌های موات است. ماده ۱۲ قانون زمین شهری به‌طور خاص درباره تصرف یا تملک اراضی موات سخن گفته است.

متن ماده ۱۲

طبق ماده ۱۲ قانون زمین شهری:

«اراضی موات شهری که در اختیار افراد یا اشخاص قرار دارد، در صورت احراز موات بودن، حسب مورد به تملک دولت جمهوری اسلامی ایران در می‌آید و اسناد مالکیت صادر شده قبلی نسبت به اینگونه اراضی نیز باطل خواهد شد.»

توضیح ساده و کاربردی

این ماده به این معناست که:

اگر شخصی یا اشخاصی، زمینی در محدوده شهر در اختیار دارند و این زمین موات باشد (یعنی سابقه عمران و آبادانی نداشته و به‌نوعی بی‌استفاده و متروکه است)، دولت می‌تواند این زمین را به نفع عموم تملک کند.

یعنی حتی اگر آن شخص سند مالکیت هم داشته باشد، پس از اثبات موات بودن زمین (توسط مراجع قانونی و هیئت‌های مربوطه)، مالکیت زمین به دولت منتقل می‌شود و سند قبلی هم دیگر اعتباری نخواهد داشت.

هدف قانون‌گذار

هدف از این ماده، جلوگیری از احتکار زمین و استفاده بهینه از اراضی شهری است؛ یعنی زمین‌هایی که بدون کاربری رها شده‌اند و به شهر و مردم کمکی نمی‌کنند، باید وارد چرخه تولید و توسعه شهری شوند.

نکات کلیدی

• تشخیص موات بودن زمین باید به صورت رسمی و قانونی انجام شود.
• مالک قبلی حق ادعای مالکیت پس از تشخیص موات بودن را ندارد.
• اسناد قبلی زمین موات باطل اعلام می‌شود و هرگونه معامله یا نقل‌و‌انتقال قبلی نیز از نظر قانونی بی‌اعتبار خواهد بود.
• دولت اختیار تملک و بهره‌برداری از زمین را پیدا می‌کند؛ این امر به نفع توسعه و آبادانی شهرها است.

نتیجه‌گیری

ماده ۱۲ قانون زمین شهری، ابزاری مهم در اختیار دولت و شهرداری‌ها قرار می‌دهد تا بتوانند با زمین‌های رهاشده و متروک شهری برخورد کنند و آن‌ها را وارد چرخه توسعه شهری کنند، به هدف جلوگیری از احتکار زمین و بهبود وضعیت شهرها.

در این خصوص موسسه امداد حقوقی شهر پرونده های متعدد داشته است